بیشتر پارچه‌هایی که در صنعت نساجی وجود دارند با ساختار «تار و پود» شناخته می‌شوند. اما در میان آن‌ها گروهی خاص به چشم می‌خورند که به جای تار و پود، تنها از حلقه‌های پود ساخته می‌شوند. این پارچه‌ها همان پارچه‌های گردباف هستند. در تولید گردباف، نخ‌ها با حرکت دایره‌ای دستگاه به شکل حلقه‌های متوالی در هم تنیده می‌شوند و به همین دلیل به آن «گردباف» گفته می‌شود. نام دیگر این نوع پارچه در ایران «تریکو» است.

پارچه تریکو چیست؟

تریکو یا گردباف به پارچه‌ای گفته می‌شود که توسط ماشین‌های گردبافی تولید می‌شود. این ماشین‌ها ساختاری استوانه‌ای دارند و به همین دلیل بافت ایجاد شده به صورت حلقوی و دایره‌ای شکل است. نتیجه کار، پارچه‌ای نرم، انعطاف‌پذیر و راحت است که می‌تواند با الیاف مختلفی مانند پنبه، پلی‌استر، ویسکوز یا حتی ترکیبی از آن‌ها تولید شود.

ویژگی شاخص پارچه تریکو کشسانی بالا و لطافت آن است. همین موضوع باعث می‌شود هنگام استفاده روی پوست بدن احساس راحتی ایجاد کند و تهویه مناسبی نیز داشته باشد. به همین دلیل، این پارچه برای دوخت لباس‌های روزمره، تی‌شرت، پیراهن خانگی و لباس‌های ورزشی انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شود.

نخ‌های مورد استفاده در پارچه گردباف

کیفیت و ویژگی‌های پارچه گردباف به نوع نخ‌هایی که در بافت آن استفاده می‌شود بستگی دارد. به طور مثال، اگر از نخ پنبه‌ای استفاده شود، نتیجه کار پارچه‌ای خنک و سبک خواهد بود که برای تابستان مناسب است. در حالی که نخ پلی‌استر مقاومت بالاتری ایجاد می‌کند و برای لباس‌های ورزشی یا لباس‌های زمستانی گزینه بهتری است.

الیاف ویسکوز که از سلولز طبیعی ساخته می‌شود، درخشندگی و لطافت زیادی به پارچه می‌دهد و بیشتر برای لباس‌های رسمی یا تابستانی استفاده می‌شود. نخ لاکرا یا اسپاندکس نیز خاصیت ارتجاعی قابل توجهی دارد و وقتی با الیاف دیگر ترکیب می‌شود، پارچه‌ای کشی به وجود می‌آورد که به خوبی روی بدن می‌نشیند. نخ اسپان، که از الیاف کوتاه تشکیل شده است، لطافت و راحتی بیشتری ایجاد می‌کند و معمولاً در لباس‌های راحتی یا تی‌شرت‌های سبک به کار می‌رود.

دلیل نام‌گذاری پارچه گردباف

علت اصلی نام‌گذاری این پارچه به شکل دستگاهی که آن را تولید می‌کند بازمی‌گردد. دستگاه‌های گردباف برخلاف ماشین‌های تخت‌باف، به شکل سیلندر یا استوانه ساخته شده‌اند و نخ‌ها در مسیری دایره‌ای به هم متصل می‌شوند. این روش بافت باعث تولید حلقه‌های کشباف متوالی می‌شود که ساختار اصلی پارچه گردباف را شکل می‌دهند.

انواع پارچه گردباف

پارچه گردباف به دلیل امکان استفاده از نخ‌های مختلف، تنوع بالایی دارد. هر نوع ویژگی خاص خود را دارد و برای کاربردهای متفاوتی در صنعت پوشاک به کار می‌رود.

گردباف ملانژ

این نوع با ترکیب پنبه و پلی‌استر تولید می‌شود و به دلیل رنگ‌بندی و بافت خاصی که دارد ظاهری زیبا و مدرن به لباس می‌بخشد. بیشتر در لباس‌های زنانه و مجلسی سبک مانند دامن و پیراهن استفاده می‌شود. ظاهر خاص ملانژ آن را به گزینه‌ای پرطرفدار در مد روز تبدیل کرده است.

گردباف پلی‌استر

یکی از پرکاربردترین انواع گردباف است که به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش، پارگی و شست‌وشو شهرت دارد. این نوع پارچه بیشتر در دوخت کاپشن، سویشرت و لباس‌های ورزشی زمستانی به کار می‌رود. پلی‌استر رنگ‌پذیری خوبی هم دارد و لباس‌هایی که با این پارچه تولید می‌شوند در طیف وسیعی از رنگ‌ها در بازار عرضه می‌گردند.

گردباف پنبه‌ای

در تولید این نوع پارچه، نخ پنبه به‌طور مستقیم یا در ترکیب با الیاف دیگر استفاده می‌شود. این گروه شامل زیرشاخه‌های متنوعی مانند یکرو پنبه، دورو پنبه، جودون پنبه و پنبه لاکرا است. گردباف پنبه‌ای بسیار نرم، خنک و تنفس‌پذیر است و بیشتر در تی‌شرت‌ها و لباس‌های راحتی تابستانی استفاده می‌شود.

گردباف ویسکوز

الیاف ویسکوز به دلیل درخشندگی و جذب رطوبت بالا، پارچه‌ای لطیف و براق ایجاد می‌کنند. گردباف ویسکوز برای دوخت بلوزها، لباس‌های رسمی سبک و پیراهن‌های تابستانی بسیار مناسب است. این پارچه علاوه بر ظاهر زیبا، راحتی قابل توجهی هم دارد.

گردباف اسپان

این نوع پارچه به خاطر نرمی و راحتی که دارد در لباس‌های روزمره و خانگی استفاده زیادی پیدا کرده است. الیاف اسپان سبک هستند و تهویه خوبی دارند، بنابراین لباس‌های تولید شده با آن برای فصل‌های گرم سال گزینه‌ای عالی محسوب می‌شوند.

گردباف جودون

جودون یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین انواع گردباف است که بافتی لوزی یا سوزنی شکل دارد. این بافت خاص علاوه بر زیبایی، به پارچه دوام بیشتری می‌بخشد. جودون معمولاً از پنبه یا ترکیب پنبه با پلی‌استر تولید می‌شود و در تی‌شرت‌های مردانه بسیار پرکاربرد است.

گردباف لاکرا

لاکرا یا اسپاندکس وقتی با الیاف دیگر ترکیب می‌شود، خاصیت کشسانی و فیت بودن عالی به پارچه می‌دهد. گردباف لاکرا می‌تواند ترکیبی از پنبه، ویسکوز یا پلی‌استر با لاکرا باشد. این پارچه‌ها معمولاً در لباس‌های ورزشی و فیتنس استفاده می‌شوند، چون هم انعطاف‌پذیرند و هم راحتی بالایی دارند.

ویژگی‌های مهم پارچه گردباف

پارچه گردباف به دلیل ساختار حلقه‌ای خود کشسانی بالایی دارد و برخلاف پارچه‌های تار و پودی، به راحتی در جهات مختلف کش می‌آید. این خاصیت باعث می‌شود هنگام استفاده آزادی عمل بیشتری به فرد بدهد. نرمی و لطافت از دیگر ویژگی‌های بارز گردباف است و به همین دلیل برای لباس‌هایی که تماس مستقیم با پوست دارند انتخاب مناسبی است. علاوه بر این، به خوبی تهویه می‌شود و اجازه عبور هوا را می‌دهد، بنابراین بدن در آن کمتر عرق می‌کند.

تولید پارچه گردباف در ایران

ایران یکی از تولیدکنندگان مهم پارچه گردباف در منطقه است. شهرهای یزد و اصفهان به عنوان مراکز اصلی نساجی کشور، کارخانه‌های بزرگ و مجهزی دارند که انواع گردباف را در کیفیت‌های مختلف تولید می‌کنند. تنوع بالای محصولات این شهرها باعث شده نیاز بازار داخلی به خوبی تأمین شود. امروزه امکان خرید پارچه گردباف به صورت اینترنتی نیز فراهم است و خریداران می‌توانند بدون مراجعه حضوری، سفارش خود را ثبت و دریافت کنند.

قیمت پارچه گردباف

قیمت نهایی پارچه گردباف بر اساس عوامل متعددی تعیین می‌شود. کیفیت الیاف، نوع نخ، تراکم بافت، کارخانه تولیدکننده، طرح و رنگ پارچه و حتی نرخ ارز می‌توانند بر قیمت اثر بگذارند. معمولاً پارچه‌هایی که از نخ‌های طبیعی مانند پنبه تولید شده‌اند نسبت به نمونه‌های مصنوعی قیمت بالاتری دارند. از سوی دیگر، پارچه‌هایی که با لاکرا یا ویسکوز ترکیب شده‌اند به دلیل ویژگی‌های خاص خود گران‌تر عرضه می‌شوند.

جمع‌بندی

پارچه گردباف یا همان تریکو یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین انواع پارچه در جهان است. این پارچه بافتی نرم، کشسان و تنفس‌پذیر دارد و بسته به نوع نخ استفاده شده می‌تواند برای تی‌شرت، لباس ورزشی، لباس رسمی یا حتی کاپشن و سویشرت به کار برود. تنوع بالای آن در بازار باعث شده تقریباً برای هر نیازی گزینه‌ای مناسب وجود داشته باشد. اگر قصد خرید پارچه‌ای دارید که هم راحت باشد و هم دوام بالایی داشته باشد، گردباف بدون شک انتخابی عالی خواهد بود.

منبع : https://tejarattanzif.com/round-fabric/